رویکرد اجتماعی به‌تربیت اخلاقی در اسلام با نو مفهوم‌پردازی مؤلّفه‌های دیدگاه دیویی، دورکیم و هابرماس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 مبانی فلسفی و اجتماعی آموزش و پرورش، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

این مقاله در پی دست‌یابی به­روی­کردی اجتماعی در تربیت اخلاقی مبتنی بر دیدگاه اسلام است. به­دنبال این هدف، با روشی تحلیلی به­بررسی دیدگاه دیویی، دورکیم و هابرماس می‌پردازد و مؤلّفه‌های اجتماعی از هویّت انسان که، در ارتقایِ اخلاقی او مؤثر هستند را استنتاج کرده و با عنوان‌های ارتباط، حفظ و تعلّق به هویّت جمعی و گفت­وگو معرفی می‌کند. سپس با نقد تطبیقی میان سه دیدگاه مذکور و دیدگاه اسلام – که مبتنی بر آراء تفسیری علامه طباطبایی انتخاب شده- امکان استفاده از این مؤلّفه‌ها را بررسی کرده و سپس مفهوم‌پردازی جدیدی از این مؤلّفه‌ها را ارائه می‌دهد. مقاله با استنتاج قابلیت‌هایی مبتنی بر این مؤلّفه‌ها به روش تحلیلی فرا رونده، طرحی نو را در تربیت اخلاقی تبیین می‌کند. طبق این طرح لازم است برای تربیت اخلاقی، پرورش یازده قابلیت ارتباطی، پنج قابلیت مربوط به تعلق به هویّت جمعی و پنج قابلیت مربوط به گفت­وگو مورد توجّه کارگزاران تربیتی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها